Die Deitsche Schprooch in re Regiering!

Guder Daag Blog Leser! Ich saag: Willkumm November! Die Luft iss kiehl, die Bledder sin uff em Grund, un die Nechte sin lenger. Awwer heit will ich nix meh iwwer Schpotyaahr schreiwe. Selle Woch will ich iwwer eppes as in mei Zeiding am Dinschdaag waar. Headline: “Amish language sparks policy shift for grants.” Sell waar in die Dinschdaag Schtick vun em Lock Haven Express. Sell iss en gleene Zeiding die aus Lock Haven, PA kummt. Do in Central PA hemmer aa viel viel Amische Familye. Die Artickel waar arrig inderessant, so ich hab gedenkt as ich es in Deitsch fer eich iwwersetze daet.

Deitsche Schprooch bringt Policy Wandling fer Grants

vun Jim Runkle

Lock Haven – En grosse Drupp vun de Leit in Clinton Kaunty hen en Broblem Englisch zu verschtehe, un sell verlangt die Kaunty Commissioners fer die Zukunft zu rischde, wann es zu de Community Development Block Grant Program umgeht.

Nochdem die American Community Survey, Greene Taunschip, mit 1,629 Leit, hot 10.4% vun ihre Leit die Englisch schwetze “wennicher as gut”. Lamar Taunschip hot 6.3% vun ihre Leit hen Druwwel mit Englisch, un Logan Taunschip hot 11.5%.

In all drei vun selle Taunschips, die Leit sin Deitsch Schwetzer, die all aus Amische Gemee kumme. Wann meh as 5% vun re Leit in en Taunschip Brobleme mit Englisch hen, muss die Kaunty en weitere Schritt mache mit en CDBG Brogramm.

Die Katie DeSilva, Grants Coordinator, saagt as 2015 waerr mit en neie Mandate via die federal Department of Urban Development aakumme. Taunschips un Kauntys misse ausfigere wu Leit mit Englisch Brobleme sin. 98% vun all die Leit in Clinton Kaunty sin gut in Englisch, awwer die Praesence vun en grosse Minderheet, mehnt as die Kaunty Placards in Municpal Gebeier in Deitsch poschde waerr. Die Placards waerre Information iwwer die Grant Program hawwe un aa Information hawwe mit wem in re Kaunty Regiering sie kontake solle.

Wann en Publick Versammling gebt, die DeSilva saagt, die Kaunty muss en Iwwersetzer datt hawwe. Der Iwwersetzer kann dann mit de Amische Leit schwetze so as sie alles recht verschtehe.

Ich hab sell arrig Indersannt gefunne. Nooch ich die Artickel gelese hab, hawwich die DeSilva en EPoscht gschriwwe un gfroogt ob die Kaunty Helfe braucht. Ich hab gsaat as ich Deitsch schwetze un schreiwe kann un waerr nadierlich mei Helf gewwe wann es gebraucht iss. Sie waar arrig froh as ich sie gschriwwe hab. Sie hot mich gsaat as die Kaunty hot net gewisst was sie mache daete wann en Iwwersetzer gebraucht waar. Ich glaab as ich fer schurr die Placards fer die Kaunty iwwersetze waerr. Wann sell so weit iss, waerr ich en Pickder vun ihne mache un do poschde!

Do iss en Audio Klip: Die Deitsche Schprooch in re Regiering!

7 thoughts on “Die Deitsche Schprooch in re Regiering!

  1. Jack Speese 01/11/2014 — 08:20

    Bin g’schpannt, wie sell weiter geht, Doug. Wenn alles heitzudag aa aaf Spanisch g’schriewwe waerr’n muss, dann warum aa nit aaf Deitsch? Glawwst du awwer, ass die Amische Leit deitsche Placards gut lese kenne? Ich froog nur, weil Deitsch meeschtens ne g’sprochene Sprooch oder Dialekt iss, gell?

  2. Ya. Ich waerr es in Deitsch un in Hochdeitsch schreiwe. Awwer ich find es arrig cool as ich eppes Legal uff Deitsch schreiwe kennt.

  3. Jay B. Bigornia 02/11/2014 — 22:00

    Doug. Sell iss arrig wunnerbaar as du de DeSilva un die Amische aa helfe kannscht. Dei hilf iss gewiss nutzlich!! Epper mit dei erfaahring un kunscht iss fer eier community arrig hawweswaert (waertvoll). Ich winsch dir Viel Glück mit alles!!

  4. Jim (Jakob) Kramer 03/11/2014 — 18:26

    Liewer Doug!

    ‘Sisch ganz schö fruschdrierend, we’ma Spanisch so mir nix dir nix ständig ins ohr g’brummt wird, d.h. we’ma hier in dene USA schier gar g’zwunge wird, däs a’z’nehme, dass sellre Sprooch schier an gleicher Stell‘ stehe soll wie’s Englische. Ach wie ger‘ hätt‘ i’s doch, we’ma mi saage dät, na, Jakob (so nenne mi mei Freinde, wu Deitsch od’r Deutsch schwätze!) schwätz ruhig mol Deitsch, däs isch gut, dass Du’s kannschd, un die grösschde Zahl vun dene frühere A’siedlerle senn doch aus’m Vadd’rländle g’wä! I haww zuschaue müsse, wie ee G’meende nooch d’r annere unsre Sprooch hot uffgebe müsse od’r wolle, jetztle hän mer nur zweemol im Johr sellre Möglichkeet, Deitsch (Hochdeutsch) im Gottesdienschd zu höre. Leid’r ka‘ awwer seller Pfarrer net mehr so gut Deutsch, er isch zu lange hier, sei Ehefraa ka‘ net Deutsch, un Sonndaags duht `r uff Englisch predige. Na, was ka’ma mache? Die Zeete senn v’rbei, wu ma’s so immer um sich g’hört hot un es au hot mitmache könne.

    Neilich bin i wied’r Mitglied vum Deutschen Klub (Teutonia Männerchor) g’worre. Die Frau Müller hot mi üwwer zwee Johre lang g’bete, mi nomols zu b’werbe. Dort, un au bei uns’rer „Meetup Group“ e bissele Deitsch no schwätze. `Sisch recht traurig, wenn i’s b’denk: aus d’r High School bin i 1977 mit Erfolg `rauskumme, un domols hot’s ja immer no viele Leit im Grossraum Pittsburgh g’ewe, wu Deitsch hän schwätze könne un wolle. I könnt hier viele Naame nenne, wu domols in mei Lewe g’wä senn, die meeschde vun dene Leit senn scho g’storwe, annere senn umg’zoge, mei eegene Eldre senn scho tot, mei Schweschder hot net so gut Deitsch g’lernt, weil se so gut wie gornet bei dene Grosseldre g’wä isch (was se awwer ka‘ isch perfekt: Leit aus Deitschland hän net schlechd g’staunt, wie gut ihr Akzent isch! Se traut sich bloss net, viel z’saage. Nur mit mi duht se manchmol ger‘ schwätze!)

    Nu, e traurige G’schichde, gell net? Mi wunnert’s awwer net, dass es no unner dene Amischleit welche gibt, wu net so wunnerbar Englisch schwätze: au in Somerset Kaundi (Landkreis!!!!!) haww‘ i hie un do Leit kenneg’lernt, wu mit `m richdig deitsche Akzent Englisch schwätze un es au net grad liewe, mit Leit z’schwätze, wu net Amisch senn. Se gucke mi awwer richdig komisch a‘, wenn i saag, i bi‘ doch koi „Englsicher!!“ I bi‘ deitsch’r Abstammung g’nau wie sie, un mei Mundart duht sich au ne so sehr vun Pennsylvanisch-Deitsch unnerscheide, nur wähl‘ i liewwer richdige deitsche Worte statt dene englische Alternative. I weess eegentlich net, wu un welche englische Worte ma wähle soll!!! Au uff Hochdeutsch mach‘ i’s g’nauso. Wenn’s aldmodisch isch, nu, so sei’s!

    I hoff‘, ma wird Di mol a’rufe un b’auftrage, für dene Versammlunge als Dolmetscher uffzutrete: Dei Sproochkenntnisse senn fandaschdisch, we’ma b’denkt, dass Du drei Sprooche (Hochdeutsch, Deitsch, Englisch) fehlerfrei kannsch, dezu no Idalienisch, wenn i’s richdig v’rnomme hab, was bei LinkedIn steht, un dezu wohl au annere Sprooche kannsch glauww‘ i au scho verstehe un Di v’rständlich mache, gell?! Du bischt `n Ehrenmann, weil Du Di dene Leit so hilfsbereit erklärt hosch, un däs däht, doch net jed’r. Zu viele senn d’r Meinung, annere Leit zu helfe sei net wichdig.
    Schönschde Spootherbschdgrüsse an Di, Dei Ehefraa un Töchderle Estella

    sendet Eich nomols

    Jim (Jakob) Kramer
    (Seller Pittsburgher Kerl)

  5. Jack Speese 05/11/2014 — 15:34

    Hi Jim, Welcher Dialekt genau schreiwwst du eigentlch? Ich kann’s arrig gut verstehne, awwer es unterscheidet sich een glee bisserl vun’m Deitsch was Doug schreiwwt, dos merk ich scho’. Ich glawwe, du hascht frieher g’satt, es isch Schwaebisch, odder? Ich hawwe nix gege’ Spanisch, ich kann es aa, awwer genau wie du glawwe ich nit, es solle an gleiche Stelle schtehe’ wie’s Englisch.

  6. Hallo Herr Speese!

    Mei Mundart isch e Mischung vun Schwäbisch, Badisch un…?! As i jung g’wä bi‘, haww i au e Semeschder a‘ d’r Uni Augschburg (Augsburg) in Bayrisch-Schwaben v’rbrocht. Do hän die Leit net schlecht g’staunt, un se hän g’saagt, däs sei eppes südlich’r as sellre Mundart vun Bayrisch-Schwaben. I weess net g’nau—e Freind vo‘ mi hot au mol g’saagt, mei Mundart hot sich au e bissele v’rändert, wie mer mol in Canada g’wä senn—do haww‘ i e poor Leit g’sehne, wu Deitsch g’schwätzt hän—se senn awwer net Amischleit g’wä, do senn’s ja Mennischde g’wä un hän au die alde Tracht a’g’hot wie die Amischleit se drage. D’r Soh‘ awwer vun dene Leit hot moderne Sächele a’g’hot—kurze Hose dezu! Nu, v’leichd hän sie „die Meinding“ (Mer saage Meidung) net mehr so mitg’macht. I hab‘ wo g’lese, die Mennischde duhne sell gor net mehr. Wenn i bei Schwowe un „Badenzerle“ bi‘, schwätze i no ganz gut sellre Mundart. Wenn i awwer mit Leit schwätz, wu Hochdeitsch rede, so isch die Mundart net so stark bei mi—v’leichd weil i Hochdeitsch lese. I hoff‘ ja, i werd au sell’re Mundart au net vergesse. Se isch so o’g’fähr, wie die vun d’r „Pforzemer“ (Pforzheimer) Gegend, hot ma mi g’saat.
    I hab‘ au 2 Büchele in sell’re Mundart: „Mei Pforze“, vun Fritz Höhn. `r hot e schö’s Versle g’schriewwe:
    „In Pforze komme Sächle vor, wu d’gor net glaubsch—un senn doch wohr!“
    Schönschde Grüsse aus’m Groβstädtle Pittsburgh!!

  7. Hallo Doug,

    I b’dank mi nomols, dass Du nix dogege hosch, dass i net rein’s Pennsylvanisch Deitsch schreiwwe ka’, sondern so e bissele vun d’r Mundart mein’re Liewe un Vorfahre! Hoffentlich finde se au die annere Leser au net schlimm! Mer schwätze halt wie ons d’r Schnawwel g’wachse isch, so saage mer ja, un wie d’r gute Fritz Höhn emol g’schriewe hot,
    „…Badisch isch däs au net rein, es isch v’rmischd mit Schwäbisch…“ un weiter: „,,,däs isch au kei Sünd…“
    Au nennt ma’s „Dachtraufschwäbisch!“
    D’rselwe Freund hot au eemol g’saagt, dem dät’s nimmer üwerrasche, wenn `r mol bei mi e bissele Nordfriesisch no höre dät!! Nu, i kenn ja Leit vun üwerall, un i les‘ immer Deitsch (vor allem die Lutherbibel, weil se so schö‘ isch, un d’r Luther hot doch bessere Manuskripte uff Griechisch un Hebräisch as die vum „König James“ vun England. Die Lutherbibel isch akkurat un herrlich, find‘ i ja!). Früher hän mer e Pfarrer aus Danzig g’hot, d’r hot in d’r St. Matthäuskirch g’predigt, un mei, sei Deitsch (Hochdeutsch) isch wirkli schö g’wä: kee‘ Bühneaussprooch, d’r Paschdor Rudi hot wirkli a’gneh’m un „down to earth“ g’predigt, so wie mer däs gär‘ g’hot hän. I v’rmiss sellre Daage. Gute Zeete senn’s g’wä!

    Schöne Grüsse a‘ Di, Dei Liewe Frau, Töchderle Estella un dei ganze Familie

    Sendet nomols

    Jim Kramer
    (Seller Pittsburgher Kerl)

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s

%d bloggers like this:
search previous next tag category expand menu location phone mail time cart zoom edit close