Guder Daag Blog Leser! Selle Woch waar en abbadiche Woch do in Amerikaa. Mir hen zwee grosse Yehrlichfeschts gfeiert. Uff em Freidaag, der 22. November waar es 50. Yehrlichfescht vun dem Breisdent Kennedy sei Dod. Im 1963 waar ich nooch net gebore so vun sell weess ich gaar nix, yuscht was ich gelese un im Guckbax gsehne hab. Awwer fer mei Daadi un mei Grosseldere iss alles ganz glaar. Sie kenne alles vun em Daag im 1963 erinnere. Awwer en grosseres Yehrlichfescht waar uff em Dinschdaag, der 19. November. Sell waar es 150. Yerhlichfescht vun em Gettysburg Address. Der Gettysburg Address waar en arrig wichdiger Reed vun dem Bresident Abraham Lincoln im 1863. Er waar in Gettysburg um der neie Graabhof vun em Schlachtfeld zu eiweide. Yuscht ee paar Munete bevor hen meh as 51,000 Soldaade ihre Lewe verlore. Meh as 157,000 Soldaade hen datt gfochde.
Der Lincoln waar eigelaade um ee paar Wadde zu gewwe. Der Haaptschwetzer waar der Edward Everett un er hot fer meh as zwee Schtunn gschwetzt. Dann waar der Lincoln draa, un er hot fer yuscht zwee Minudde gschwetzt. Sei Reed iss konsidered as eene der beschde Reede in unsre ganze Gschichte. Der Everett hot nooch der Reed gsaat, as der Lincoln hot gsaat in zwee Minudde meh as was ich in zwee Schtunn gsaat hot. Fer mei Blog Poscht selle Woch hawwich dem Lincoln sein wichdige Reed iwwersetzt uff Deitsch. Sei Wadde waare wichdig dann un ich denk as sie sin allsfatt nooch wichdig fer unsere Leit un unser Land.
Die Gettysburg Address
Vier Score un siwwe Yaahre zerick, unsere Vaddere hen uff selle Kontinent dahiegebrocht, en neies Land, in Freiheit begriffe, un eigweidt zu em Gedenk as alle Mannsleit gleich erschaft sin.
Nau, sin mir in en grosse Folksgrieg gedriwwe, nausfoddere eb sell Land, odder eenich Land so erschaft un so eigweidt, kann lang aushalde. Mir dreffe uns uff en grosse Schlachtfeld vun sellem Grieg. Mir sin kumme um en Schtick vun sellem Feld eizuweide, as en endlicher Ruhblatz fer die, die ihre Lewe gewwe hen so as selles Land lewe daet. ‘Sis allmenanner basslich as mir es duhne solle.
Awwer, in en greesere Sinn, mir kenne net eiweide – mir kenne net eisegne – mir kenne net heiliche – seller Grund. Die farichtlose Mannsleit, lewendich un dod, die do gfochde hen, hen es eigsegnet, viel weit owwe unser aarme Graft zu dezumache odder weckzunemme. Die Welt waerr bissel bemaricke, odder lang erinnere was mir do saage, awwer es kann nimmi vergesse was sie do gemacht hen. ‘Sis fer uns die Lewendige, eher, eigweidt zu sei do um die unfaddichgemachte Arewet, fer die wer do gfochde hen, so weit so edelig vorgebrocht hen. ‘Sis ehe fer uns do eigeweidt zu sei um die grosse Arewet die vanne uns schteht – as vun selle ge-ehrde Dode, nemme mir zugsetzte Aadacht zu sellre Ursach fer die as sie ihre letzte voll Maas vun Aadacht gewwe hen – as mir do heechlich bschlosse as selle Dode net in umsunscht gschtarewe sodde – as sell Land, unnich Gott, soll en neies Gebott vun Freiheit – un selle Regiering vun de Leit, an de Leit, fer de Leit, soll net vun re Erd umkumme.
Abraham Lincoln – 19 November 1863
Do iss en Audio Klip:
Aa nooch: Naegschde Woch waar ich ken neie Blog Poscht schreiwe, ich waerr in em Busch sei um hoffetlich en Haasch zu schiesse. Ich kumm zerick in Diesember mit eiere Haikus! Ich winsch all mei Leser en Hallicher Danksfescht uff em Dunnerschdaag!
PA Dutch 101 
Hi Doug,
Sell Reed vun Lincoln hamma uff der Schul auswendig lanne musse. Als der Bresident Kennedy geschtarewe isch, warrisch immer noch a kleener Yunge, awwer ich kann mich gud dran erinnere. Betma, ass sowas nie widder bassiert! Gleichfalls hallicher Danksfescht un uff der Haaschyaagd Waidmannsheil!
Hallo Doug,
Dei Üwwersetzung vun d’r Gettysburger Red’ vun Lincoln isch wirkli wunnerbar! Vor e poor Johr d.h. anno 2010 isch vun mi e liewwe Bekanntin, Fraa Bucher, mit 84 Johr’ g’torwwe. Sellere Fraa isch in Lancaschder Kaundi g’bore un uffg’wachse, ihr Ma‘ isch Pfarrer gwä, un se hot immer wieder vun `rem Ur-Opa verzählt, un sellr isch e Veteraner vum amerikanische Bürgerkrieg g’wä. Se hot in `rem Stübele im Altersheem im Stadtdeel Sewickley, PA[also net weit vun Pittsburgh] e Bildle in’m Schöne schwarze Rahme uff’m Tischle g’hat: s’isch e Bildle vun ihr, as se drei Johr‘ alt g’wä isch. Ma hot hot e Uffnahm‘ vun ihr uff ihrem Ur-Opa seim Schoss, wu se g’sesse isch, g’knipst! Seller Bild isch wirkli vun grosser Bedeutung, weil se `re liewwe Ur-Opa in Erinnerung g’hat hot! Stell di vor: e Veteraner aus’m Bürgerkrieg in lebendiger Erinnerung! Se isch wirkli e wunnerbare Person g’wä un au sehr intelligent: se isch früher Deitschlehrerin g’wä, un dernooch hot se e 2. Magisterarbeit in Bibliotek-Wissenschaft g’macht un in d’r Bibliothek vun unserm „Soldiers And Sailors Memorial Hall“ g’schafft. Se isch, was `n Bürgerkrieg b’trifft sozusage die „Enzyklopaedie in eener Person“ g’wä, un mer hän au hin un wieder uff Mundart g’schwätzt—Frau Bucher ihr Vater hot Pennsylvanisch schwätze könne, un mei Mundart isch au net grad unverständlich, we’ma Pennsylvanisch un Hochdeitsch ka, gell?! Alles Beschde beim b’vorstehende Fescht, un i hoff au, Du wirschd viel Glück uff d’r Jagd dezu no hän! Trag awwer dei warme Söckele un Stiefele—in nächschd’r Zeet soll’s richdi kalt werre! E Schnäpsle au dezu vielleichd, awwer nur wenn `n annerer Auto fahre duht!!